Stuur een Email

Onder aan deze pagina staat een oproep aan stoomsloep bezitters.

stoomsloepen

Stoomsloepen in Nederland, heel langzaam maar zeker komen er steeds meer.
Varen met een eigen gebouwde sloep, die gebouwd is naar een ontwerp van een oude stoomsloep, met daarin een kleine zelfgebouwde stoommachine.
Een oude stoomsloep opknappen, of een bestaande sloep of bootje ombouwen kan natuurlijk ook.

Het is een mooie hobby om met stoom bezig te zijn, maar er komt heel wat voor kijken voor je een complete stoominstallatie gebouwd heb.
Er zijn ook antieke stoommachines te koop.
Ik weet niet wat ze koste en misschien als je er een neemt waar veel aan gereviseerd moet worden, kan het wel mee vallen met de prijs.
In de loop van de tijd zal ik ook zo'n klein stoommachientje ga maken.
Hoewel, klein zijn ze ook weer niet.
Je praat al gauw over zo'n 90 centiemeter in de hoogte en vaak met meerdere cilinders.
Als je gaat bouwen, moet je ook rekening houden met de centerhoogte van je draaibank, want een doorsnede van een krukas is soms ook wel groot.
Je kunt dat werk ook uitbesteden, en de kleine onderdelen zelf maken.
Of een klein formaat machine bouwen, voor een kleine boot.
Bijvoorbeeld, voor in een kano, of een Canadese kano, als de boot maar niet te klein is voor de machine.
Op deze  kleine stoommachine hoeft dan geen omkeer mechaniek op te zitten want je kunt met peddels erbij makkelijk omkeren of naar de kant te varen.
Het is natuurlijk wel mooier om een omkeer mechaniek (Stephensons scharen of Hackworth mechanisme) er op te hebben, en zeker een 2 of 3 cilinder machine staat ook mooier.
Ook kan je een bouw pakket kopen van Stuart, dan krijg je alleen de gietstukken(bijvoorbeeld de no. 6a compound) waar je zelf de schroeven assen en noem maar op er bij moet maken.
En ook niet te vergeten je heb hierbij een draaibank en een freesbank nodig.
Op http://www.stuartmodels.com/inprod_det.cfm/section/casting/mod_id/57 staat dit mooi exemplaar.

Er zij ook 1 cilinders bijvoorbeeld Stuart no. 5a deze is een stuk kleiner maar ook wel mooi om te bouwen.

Hiernaast op de plaat een bewerkte gravuren uit 1889 zie je een heuse stoomsloep machine en ketel beiden van de machine fabriek Stork en Co. klik op het plaatje voor een grote afbeelding.
De machine heeft twee gelijke cilinders met middellijnen van 115 mm en een slaglengte van 125 mm.
Het aantal slagen is ongeveer 400 per minuut en het vermogen 10 pk.
Deze tweeling machine met krukken onder 90 graden moet dus tot de snellopende machines gerekend worden.
Hij heeft Stephenson’s scharen, die worden omgezet met een hendel die je boven de cilinders ziet uitsteken.
De cilinders rusten op smeedijzeren kolommen, die onderling door dwarse staven verbonden zijn.
Rechts op de krukas ziet men een tornschijf, tevens vliegwiel, en daarvoor de koppelschijf.
Aan de linkerzijde is de voorste van twee horizontale voeding pompen te zien, waarvan de plunjes direct door een excentrische schijf op de krukas met omgeschreven raam worden bewogen zie tweede plaat rechts.

Ook zijn de vierkante klepkasten met de zich daarboven bevindende windketels is goed te zien op de plaat.

De ketel van twee kanten gezien in de voorste figuur ziet men de vuurkist en op de pijpplaat, die zich in het achterste deel daarvan bevindt.
In het midden is de stoomdom aangegeven en daar achter de achterovergeslagen schoorsteen, die op de rookkast staat, welke ook nog voor een klein deel zichtbaar is.
In de achterste figuur ziet men op de achter pijpplaat.
Slijkgat deksels, aangeklonken stoelen en haken voor het vervoer zijn eveneens duidelijk te zien.
De keteltjes hebben kopperen vlampijpen en kunnen op 6 atm. stoomdruk worden gestookt.
Tegenwoordig stelt men heel ander regels wat ketel bouw betreft.
En op veel sloepen zie je dan ook hoogwaardige van gedeeltelijk roestvast staal en in de meeste gevallen zijn de ketels met gelaste vlammenpijpen uitgerust.

Vroeger waren tal van regels waar de stoker en machinist zich moesten aan houden.
De regels waren er niet voor niets, wand er kon van alles mis gaan.
Het leek me handig om een oud stukje tekst over het stoken hier onder op deze pagina te plaatsen voor de nieuwkomers, dat die niet te gemakkelijk over het stoken denken, en meer inzicht krijgen.
Voor de nu geldende regels kan je ook naar de site van het stoomwezen gaan.

Een stukje over het stoken uit het boek De Gids Voor Machinisten.

Het leek mijn belangrijke, vandaar dit stukje uit de oude doos, verkort beschreven.
Om te vorkomen van verschillende problemen met de ketel ( gaat hier niet over kleinen modelletje maar over het stoombedrijf in het verleden, maar je kunt zelf wel in schatten wat overeen komt met elkaar)
Tegen de wanden aan de binnenkant van de ketel ontstaat op den duur ketelsteen.
Dat groeit als maar aan, en aan de buiten kant waar het vuur langs of tegenaan komt roet en asch.
Beide moeten van regelmatig worden verwijderd, en wel om die redenen dat er geen oververhitting plaats zal vinden.
De platen die met een dikke laag ketelsteen zijn bedekt kunnen plaatselijk gaan gloeien, omdat het water die in kontacht moet komen met de ketelplaten en de warmte afnemen geen kans krijgt om dat te doen.
Het gevolg is dat de ketel grote spanning krijgt te verduren en zelf schuren kunnen ontstaan.
Het ketelsteen kan ook ineens loslaten, daardoor een buitengewone stoom ontwikkeling tot gevolg zal hebben met alle gevolgen dien.
Het openen van de veiligheidskleppen, is niet aan te raden: als de ketel gebrek aan water of aan het droog koken is.
Het is beter om het aan de veiligheidskleppen zelf over te laten, en je te concentreren op het vuur.
De ketelplaten zullen al vrij snel van water bloot komen te liggen en de platen zullen oververhit worden tot roodgloeiend toe.
Het eerste wat er moet gebeuren is: zorgen dat iedereen uit de buurt blijft van de ketel.
Dat vuur moet dan zo snel mogelijk verminderen en uit de buurt van de ketelplaten komen en als het kan de rooster naar beneden klappen of ander op andere manier het vuur verminderen schoorsteen klep dichter, het vuur verspreiden als de hitten maar minder wordt.
En zeker geen voeding water in pompen, wand zou men dat wel doen, dan zijn de gevolgen niet te overzien.
Een overweldigen stoomtoenamen zal het gevolg zijn en de ketel zal omploffen, of schuren.
Neem een gloeiende plaat, en laat daar een paar druppels water op vallen, dan zie je dat de druppels over de plaat dansen en nauwelijks verdampen.
Maar bij ineens afkoeling omploft de druppel in stoom.
Als dat op een grote plaat gebeurd met veel druppels kan dat de omploffen in de ketel het gevolg zijn.

1Goed onderhoud van veiligheidskleppen, pijlglas en ander veiligheids toestellen.
2Regelmatig stoken met belijd.
3Schoken en trillingen vermijden, behoedzaam openen van afsluiters en veiligheidskleppen.
4Zorg er voor dat er voldoende watervoorraad in de ketel is, zodat de platen, die in de vuurgangen uitkomen nooit droog worden.
5Herhaaldelijk en zorgvuldig verwijderen van ketelsteen.

Ook het bijvulden moet regelmatig en dan met voorverwarmden voeding water, zeker niet met koud water, dat is af te raden, wand het koude water zal zinken en op de boden plaatselijk spanning in de platen geven, waardoor er lekkage kan ontstaan of mogelijk schuren.

.